Yeni savaşın ayak sesleri! Essequibo krizi büyüyor, İngiltere HMS Trent’i yolluyor

İngiltere, eski sömürgesine destek için Guyana’ya askeri gemi gönderme kararı aldı. 90 metre uzunluğundaki HMS Trent’in ay sonunda görev yerine doğru yola çıkacağı açıklandı.

Savaş gemisi kararı önce İngiltere Dışişleri Bakan yardımcılarından David Rutley, Guyana Devlet Başkanı Irfaan Ali’yle görüşmüştü. Geçen hafta yapılan görüşmede ‘İngiltere’nin Guyana’nın toprak bütünlüğüne tam desteği’ de ortaya koyuldu. Bu ziyaret Venezuela’da tepki çekti.

Ülkenin Dışişleri Bakanı Yván Gil, İngiltere’yi “Venezuela’nın çıkarlarına karşı ‘sinsice’ yarattıkları bir toprak sorununa yeniden müdahale etmekle” suçladı.

Gil, sorunun tarafların direkt görüşmesi ile çözüleceğini de savundu. Venezuela’da bu ay başında düzenlenen referandumda, Venezuela’nın Essequibo’yu ülke topraklarına katması yönünde oy verildiği iddia edildi.

SEÇMENLERİN YALNIZCA YÜZDE 10’U KATILDI

Referanduma Venezuelalı seçmenlerin yalnızca yüzde 10’una yakını katıldı. Bu referandumun uluslararası olarak bir bağlayıcılığı bulunmuyordu. Petrol zengini Essequibo, Guyana topraklarının üçte ikisine karşılık geliyor.

Referanduma Venezuelalı seçmenlerin yalnızca yüzde 10’una yakını katıldı ve uluslararası olarak bir bağlayıcılığı bulunmuyor. Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro ve Guyana Devlet Başkanı İrfaan Ali, daha sonra bir araya geldi.

İki lider sorunun barış yoluyla çözümü konusunda güvence vermiş olsa da Maduro hükümeti, devlete ait şirketleri bölgede petrol arama konusunda teşvik etmeyi sürdürdü.

Guyana’nın 4 bin civarında askeri personeline karşın Venezuela’nın 300 binden fazla askeri bulunuyor. Güney Amerika ülkesi Guyana İngiliz Milletler Topluluğu üyesi.

ESSEQUİBO NEREDE, NEDEN ÖNEMLİ?

Venezuela’nın buradaki hak iddiasının kaynağı, sömürge dönemine uzanıyor. Venezuela İspanyol sömürgesiyken bu bölge İspanyol Venezuela yönetiminin sınırları içinde sayılıyordu.

Venezuela 1810 yılında bağımsızlığını kazandıktan sonra da burayı kendi toprakları içinde saymayı sürdürdü.

Ancak bugünkü Guyana’nın bulunduğu ve o dönemde Hollanda’nın sahip olduğu topraklar İngilizler tarafından satın alındı. O dönemde toprakların tam sınırı belli değildi. İngilizler bundan faydalanarak, hak iddia ettikleri bölgelerin sınırlarını zamanla genişletti.

Venezuela buna karşı çıkınca 1899’da Paris’te oluşturulan hakem heyeti, burayı İngiltere’ye verdi. Venezuela ise İngiltere’nin hakimlerle anlaştığını iddia ederek, şaibeli bulduğu bu karara karşı çıkıyor.

1950’lerden itibaren yeniden gündeme getirdiği hak iddiası, 2015’te Essequibo’nun karasularında petrol bulunmasının ardından Venezuela hükümeti tarafından gündemde tutuluyor.

Maduro, son referandum sonrası bölgede petrol aranması izni vereceğini açıklamıştı ancak Guyana hali hazırda Exxon Mobile ve Chevron gibi petrol ve doğalgaz devleriyle bu bölgedeki yatırımlar için anlaşma yapmış durumda.

2027 yılında Guyana’nın petrol üretiminin bugünkünün üç katına çıkarak günlük 1,2 milyon varili bulması bekleniyor. Dünyanın en büyük kanıtlanmış petrol rezervlerine sahip ülkesi olan Venezuela ise ekonomik kriz içinde.

ABD’nin 2018’de Maduro’nun başkan seçilmesi sonrası bu ülkenin petrol ticaretine getirdiği yaptırımların da bunda etkisi var.