İstanbul’da kentsel dönüşüm hızlanıyor

AYLİN RANA AYDİN / MİTHAT YURDAKUL – İstanbul’da kentsel dönüşüm hızlanıyor. İstanbul’da yürütülecek kentsel dönüşüm uygulamaları kapsamında yapım için yardım verilmesine ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete’de yayımlandı. Karara göre, hak sahiplerine her bir konut için 700 bin lirası hibe, 700 bin lirası kredi ve 100 bin lirası da kira yardımı olmak üzere 1.5 milyon liralık destek sağlanacak. İşyerleri için de 350 bin lira kredi, 350 bin lira hibe olmak üzere 700 bin lira destek sağlanacak.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da, önceki açıklamalarında İstanbul’da 6 milyon konut ve 1.5 milyon ticari alandan oluşan toplam 7.5 milyon bağımsız bölümün yer aldığını belirterek, hedeflerinin 5 yıl içerisinde İstanbul’da 600 bini acil olmak üzere toplam 1.5 milyon riskli bağımsız bölümü dönüştürmek olduğunu ifade etmişti.

ŞARTLAR NEDİR?

Karara göre, 6306 sayılı kanun kapsamındaki riskli yapının bulunduğu parselde ruhsat alınması ve kat irtifakı kurulması sonrası gerçek veya tüzel kişilere, talep etmeleri halinde, aynı kanun kapsamında yapacakları yeni yapılar için mevcut yapıda sahip oldukları ve idarece tespiti yapılacak konut ve işyerlerinde yapım için yardım verilebilecek.

Riskli yapının bulunduğu parsellerde üretilecek projedeki bağımsız bölüm sayısı veya inşaat alanının, mevcut bağımsız bölüm sayısı veya inşaat alanının bir buçuk katını geçmesi halinde hibe ve kredi desteğinden yararlanılamayacak. Ayrıca riskli yapının bulunduğu parsellerde 1 Nisan 2023’ten önce yeni yapıya ait yapı ruhsatı düzenlenmiş olması halinde yapım için yardımdan faydalanılamayacak.

ÖDEMELER NASIL?

Hibe ve kredi desteği, Yapı Denetimi Hakkında Kanun’a tabi olan yapılarda Yapı Denetim Sistemindeki inşaat ilerleme seviyesi, diğer yapılarda ise ilgili idare tarafından yerinde yapılacak inceleme esas alınarak, subasman seviyesinde, taşıyıcı sistemin bitiminde ve inşaat bitiminde olmak üzere Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’nca üç eşit taksitle, yapıdaki hak sahipleri adına hak sahiplerinin anlaştığı yüklenicinin bankada açılan vadesiz hesabına ödenecek.

FAİZSİZ DÖNEM

Ruhsat tarihinden itibaren 24 ay geri ödemesiz dönem uygulanacak. Kredi geri ödemeleri, geri ödemesiz dönemden sonraki ilk aydan itibaren başlayacak ve ilk 12 taksit faizsiz olmak üzere en fazla 120 ayda tamamlanacak. Geri ödemesiz ve faizsiz dönem sonunda ilk taksit ödemesinden önce başlangıç güncellemesi yapılacak. Kredi borcu, her güncelleme döneminde güncelleme oranının uygulanması suretiyle güncellenecek. Kredi geri ödemeleri Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’nca takip edilecek. Kredi borcunun zamanında ödenmemesi halinde, Başkanlık tarafından borçlu kişiye ihtarda bulunularak süre tanınacak. Verilen süre içerisinde kredi borcunun ödenmemesi, kredinin durdurulması veya iptal edilmesi durumunda, kullandırılmış kredilerin ödenmeyen kısımları genel hükümlere göre takip ve tahsil edilecek.

GELİR ÖNEMLİ Mİ?

Güncellenmiş kredi borcu belirlenirken, kredi borcundan yapılan geri ödemeler düşülecek, kalan kredi borcu güncelleme oranının uygulanması suretiyle artırılarak yeni borç tutarı bulunacak. Güncellenen borç kalan taksit sayısına bölünerek, aylık ödenmesi gereken taksit tutarı belirlenecek. Bu işlem kredi borcu bitene kadar devam edecek. Kredi verilirken hak sahiplerinin gelir ve kredi puanı durumlarına bakılmayacak.

FARKLI BİR PARSEL

Yapım için yardımdan faydalanacak riskli yapının bulunduğu parselin veya riskli alan/rezerv yapı alanında yer alan yapının bulunduğu parselin zemin ve plan durumunun yeniden inşaat yapımına uygun olmaması durumunda yapım için yardım, yapıda bulunan bağımsız bölüm hak sahiplerinin tamamının muvafakatiyle yine hak sahiplerine ait yapılaşmaya uygun il sınırları içinde veya dışında başka bir parselde kullanılabilecek.

SON TARİH NEDİR?

Yapım için yardıma ilişkin hibe taahhütnamesi ve kredi sözleşmesi, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’na ayrılan İstanbul Dönüşüm Kampanyası Finansmanı bütçe imkanları doğrultusunda 31 Aralık 2026 tarihine kadar yapılabilecek.

YAPILAŞMADA SORUNLU BÖLGELERE AVANTAJ

Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, özellikle İstanbul’un kentsel dönüşüme gerçekten ihtiyaç duyulan bölgeleri açısından en büyük sorunun finansal sorun olduğunu hatırlatarak, şu soruları yanıtladı:

– ALINAN KARAR KENTSEL DÖNÜŞÜMÜN HIZLANMASINA İŞE YARAR MI?

Bağcılar, Kağıthane, Ümraniye, Avcılar, Okmeydanı gibi bölgelerde binasını yıkıp yapmak isteyenlerin en büyük sorunu finansal sorundu. Bu sorunu hem hibe hem de kredi desteği önemli oranda çözülebilir hale getiriyor.

Örneğin, Bağcılar’da 10 daireli bir apartman için 14 milyon liralık bir destek olacak. 7 milyon lira hibe, 7 milyon lira da uzun vadeli kredi vatandaş açısından kendi evini yenileme noktasında ciddi bir destek sağlayacaktır.

– YAPILAŞMA SORUNU OLAN BÖLGELERE NASIL BİR KATKI SAĞLAR?

Vatandaşlar riskli evlerde oturmak zorunda kalıyordu. Şimdi bu destekle bağımsız bölüm başına 1.4 milyon liralık destek olacak. Yarısı hibe, yarısı da kredi. Yapılan desteğin özellikle yapılaşma sorunlu bölgelerde kentsel dönüşümü hızlandırıcı bir etkiye sahip olacağını düşünüyorum.

– ÖNCEKİ DESTEKLERE GÖRE FARKI NEDİR?

Bu aslında tüm bölgeleri kapsayan bir uygulama. İstanbul açısından binanızı yapmak istediğinizde yani bedel karşılığı yapmak istediğinizde sağlanan bir destek bu. Dolayısıyla bu noktada kira desteği de sağlıyor. Karara göre, bedel karşılığı yapmak istediğinizde size önemli bir maddi destek sunuluyor.

1.5 MİLYON TL’LİK DESTEK

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, yaptığı paylaşımda “İstanbul’un kentsel dönüşümü için başlattığımız ‘Yarısı Bizden’ kampanyası kapsamında vereceğimiz destek paketi yürürlüğe girdi. Bu kapsamda; 700 bin TL hibe, 700 bin TL kredi, 100 bin TL tahliye desteği olmak üzere toplam 1.5 milyon TL destek ile İstanbul’un kentsel dönüşümünü hızlandıracağız” dedi.

KİRACIYA TAHLİYE YARDIMI VERİLİYOR

İnşaat yapımı için verilecek hibe haricinde tahliye için bağımsız bölümde ikamet etmek/kullanmak şartıyla maliklere, kiracılara ve sınırlı ayni hak sahiplerine bağımsız bölüm başına bir kereye mahsus ve karşılıksız 100 bin lira tahliye desteği verilebilecek.

‘İSTANBUL İÇİN BİR ŞANS OLACAK’

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Konut İnşaatı Meslek Komite Başkanı Mükremin Tekin, “Açıklanan destek paketi İstanbul dönüşümü için hız kazandıracak bir boyutta. Alınan kararı İstanbul için bir şans olarak düşünüyorum. Özellikle Ümraniye, Sultanbeyli, Esenyurt gibi bölgeler için verilen rakamlar uygun. En azından çürük binalarda yaşama riskini azaltacak boyut olduğunu düşünüyorum. Bu kararla birlikte kentsel dönüşümün de hızlanacağına inanıyorum” dedi.