Dünya ateşkese karar veremiyor!

Hamas’ın İsrail kentlerine 7 Ekim’de gerçekleştirdiği saldırı sonrası başlayan Gazze’ye yönelik müdahale devam ederken, dünyada ateşkes konusunda fikir ayrılığı yaşanıyor. Gazze’deki Hamas yönetiminden yapılan açıklamada, 7 Ekim’den bu yana hayatını kaybeden insan sayısının 6 bin 500’ün üzerine çıktığı belirtilirken, dünyanın çeşitli noktalarında İsrail’in hava saldırılarını durdurması ve ateşkes ilan edilmesi için çağrılar geliyor. 

Genellikle Birleşmiş Milletler, sivil toplum örgütleri ve kamuoyu tarafından İsrail’e ateşkes çağrısı yapılırken, dünyanın birçok ülkesinde gerçekleştirilen protesto gösterilerinde bölgede ateşkes ilanı ve Gazze’ye yardım ulaştırılması konusunda sesler yankılanıyor. Son olarak Hollanda Meclisi de, Gazze’de çatışmalara bir an önce ara verilmesi ve sivillere insani yardım yapılması çağrısında bulundu. 

‘Hamas’a yarar’ 

Bununla birlikte pek çok ülke yönetiminden ve güçlü uluslararası kurumların ateşkes konusuna pek de sıcak bakmadığı gözleniyor. Nitekim son olarak Avrupa Birliği (AB), İsrail-Filistin çatışmasında şu aşamada ateşkes çağrısı yapmayacağını bildirdi. AB Komisyonu sözcülerinden Peter Stano, buna nedeni olarak, Hamas’ın İsrail’e yönelik saldırılarının devam etmesini gösterirken, bunun yanı sıra örgütün 200’den fazla rehineyi halen elinde tuttuğunu da vurguladı. AB yetkilisi, “Biz İsrail’in yanındayız ve İsrail’in terör saldırılarına karşı kendini savunma hakkı vardır” dedi. 

Nitekim Washington’un tutumu da benzer yönde. Beyaz Saray Sözcüsü John Kirby, Gazze’de bir ateşkesin “sadece Hamas’a yarayacağını” savundu, ancak insani yardımların geçişini sağlamak için çatışmalara ara verilmesinin dikkate alınması gerektiğini ifade etti. Kanada Savunma Bakanı Bill Blair ise, Hamas’ı kast ederek, “Bir terör organizasyonunun uluslararası hukuk veya ateşkes çağrısına saygı göstereceğine inanmıyorum” dedi. ABD Başkanı Joe Biden Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Hamas’ın elindeki 200’den fazla rehine serbest bırakılmadan bir ateşkes hakkında “konuşmanın” mümkün olmadığını söylemişti. 

Öte yandan dünyada ateşkesin ‘kelime anlamı’ konusunda da bir ikilem yaşanıyor. Ateşkesin iki ülke arasında yapılabileceği belirtenler, Hamas ile ateşkes ilan edilmesinin mümkün olmadığı görüşünde. Bu durumda ‘çatışmalara ara verilmesi’ gibi ifadelerin kullanılması gündemde. 

İsrail’in hastane iddiası çürütüldü

İsrail’in Gazze’de bombaladığı ve 471 kişinin hayatını kaybettiği el-Ehli Baptist Hastanesi katliamıyla ilgili İslami Cihad’ı sorumlu tutan iddiaları çürütüldü. ABD’li New York Times gazetesi uzmanları, İsrail’in hastane yakınına düştüğünü ve Hamas tarafından atıldığını iddia ettiği roket için kanıt gösterdiği videoyu inceledi. Videodaki roketin hastanedeki patlamayla “bir ilgisi olmadığı” sonucuna varan uzmanlar, burada görülen roketin havada patladığını ancak hastane saldırısının bu patlamadan 7 saniye sonra meydana geldiğini belirtti. Hastanenin vurulma anında ise İsrail bombardımanının sürdüğü ifade edildi.

Katar’dan ilginç açıklama

Katar, ABD ile koordinasyon halinde, Hamas’ın elinde bulundurduğu 200’den fazla rehinenin serbest bırakılması yürütülen görüşmelerde ilerleme olduğunu, rehinelerin serbest kalabileceğini ima etti. Katar Başbakanı Şeyh Muhammed Bin Abdulrahman al Sani, rehine müzakerelerinde bazı ilerlemeler kaydedildiğini belirterek “yakında” rehinelerin serbest bırakılması konusunda adımlar umduğunu dile getirdi. Aynı zamanda Dışişleri Bakanı olan al Sani, Gazze’de barışçıl bir çözüme ulaşabilmek için iletişim kanallarının açık tutulması gerektiğini belirtti.

Elektriksiz hastaneler toplu mezara dönüşecek

Gazze’deki hastanelerin üçte birinin, jeneratörler için su ve yakıtın bitmesi nedeniyle işlevini yitirdiği bildirilirken, doktorlar, elektriğin yakın zamanda tamamen kesilmesiyle hastanelerin “toplu mezara dönüşeceği” uyarısında bulundu. Hala ayakta kalan az sayıda hastane arasında yer alan Şifa Hastanesi’nin ise kapasitesinin çok üzerinde hasta kabul ettiği açıklanırken, evlerini kaybeden yüzlerce kişinin hastanelere sığınmasıyla yoğunluğun arttığı belirtildi.

CNN’e konuşan Şifa Hastanesi’nde çalışan Cerrah Hasan Abu-Sitta, “Önce elektriğin, daha sonra da yakıtın bitmesini bekliyoruz. Ardından da bu, sağlık sisteminin ölümü olacak. Elektrik olmadan, hastane toplu mezara dönecek” ifadelerini kullandı. Doktorların çok az anesteziyle veya anestezisiz ve cep telefonu ışığında ameliyat yaptığı, bazı durumlarda antiseptik yerine sirke kullanıldığı ifade ediliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı Genel Müdürü Dr. Medhat Abbass, “Yedek jeneratörleri çalıştıracak yakıtımız yok. Cerrahi vakalarla ilgilenen hastanelerde kitlesel kayıplarımız var. Personel tükendi ve tıbbi malzememiz yok. Bir ayda tükettiğimizi bir günde tüketiyoruz” ifadelerini kullandı.

Gazze Şeridi’ndeki tek onkoloji hastanesi olan Türk Dostluk Hastanesi’nin de yakıt yetersizliği nedeniyle kısmi hizmet verdiği ve yaklaşık 2 bin kanser hastasının tehlikede olduğu belirtildi.

Yerde tedavi

Filistin Sağlık Bakanlığı, Gazze’de sağlık sisteminin çöktüğünü açıkladı. Hastanelere getirilen onlarca enfeksiyonlu yaralı, yerde tedavi edilmeye çalışılıyor.

‘Kara harekatına hazırlanıyoruz’

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ordunun Gazze’ye yönelik kara harekatı için hazırlandığını ancak operasyonun zamanlaması hakkında ayrıntı vermeyeceğini söyledi. Netanyahu kara harekatı kararının hükümetin özel savaş kabinesi tarafından verileceğini söyledi. Netanyahu, “Rehinelerin evlerine dönmesi için mümkün olan her şeyi yapıyoruz. Saldırının zamanlaması uzlaşma ile belirlenecek. Ne zaman olacak, nasıl olacak, bunların detaylarına girmeyeceğim” dedi. 

Harekatı ABD erteletti 

Öte yandan İsrail’in, daha önce Gazze’ye kare harekatını ABD’nin talebi ile ertelediği öne sürüldü. The Wall Street Journal’ın ABD’li ve İsrailli yetkililere dayandırdığı haberinde, kara harekatı öncesi İsrail’in, ABD’nin bölgedeki birliklerini korumak için hava savunma sistemleri kurmasını beklemeyi kabul ettiği belirtildi. Pentagon’un bölgede yaklaşık bir düzine hava savunma sistemi kurmaya hazırlandığı ifade edilen haberde, böylece ABD’nin Irak, Suriye, Kuveyt, Ürdün, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ndekiler de dahil olmak üzere bölgedeki tüm birliklerini füzelerden ve roketlerden korumayı hedeflediğine işaret edildi. ABD’li yetkililerin, söz konusu savunma sistemlerini kurana kadar İsrail’i beklemeye “ikna ettiği” aktarıldı. 

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da İsrail’in olası kara harekatı hakkında yaptığı açıklamada, “Sivillerin hayatını tehlikeye sokan geniş çaplı bir işgalse, bunun bir hata olacağını düşünüyorum” dedi. 

Biden: 7 Ekim’den önceki duruma dönüş olmayacak

ABD Başkanı Joe Biden, Beyaz Saray’da yaptığı açıklamada, İsrail – Filistin sorununa ilişkin “iki devletli çözüm”den yana olduklarını bir kez daha vurgularken, bugüne kadar kullanmadığı bir ifadeyi ilk kez kullandı. ABD Başkanı, “İsrail-Filistin arasında 7 Ekim’den önceki duruma dönüş olmayacak” dedi. “Gazze krizi çözüldükten sonra tarafların bölgede izlenecek yol haritası konusunda düşünmeleri gerektiğini” söyleyen Biden, “İsrailliler ve Filistinliler güvenlik, onur ve barış içinde yan yana yaşamayı eşit derecede hak ediyorlar” diye konuştu.

İsrail-BM arasında büyük gerilim

İsrail ile Birleşmiş Milletler (BM) arasında kriz yaşanıyor. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Güvenlik Konseyi’nde yaptığı konuşma sonrası ipler iyice gerilirken, İsrail, dün konuyla ilgili somut adımlar attı. Guterres, yaptığı konuşmasında, “Hamas’ın İsrail’e yönelik saldırılarının durup dururken başlamadığının kabul edilmesinin önemli olduğunu, bunun 56 yıllık baskının bir sonucu olduğunu” belirtmişti. Bunun üzerine İsrail’in BM Daimi Temsilcisi Gilad Erdan, Guterres’e sert tepki göstermiş ve BM’yi yönetmeye uygun olmadığını belirterek istifasını istemişti.

İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen de “Genel Sekreter, hangi dünyada yaşıyorsunuz? Kesinlikle burası bizim dünyamız değil” ifadelerini kullandı. Cohen ayrıca, BM Genel Sekreteri ile görüşmeyeceğini de vurguladı. Öte yandan son gelişmelerin ardından İsrail’in BM yetkililerine vize vermeyeceği açıklandı. Nitekim BM Genel Sekreter Yardımcısı Martin Griffiths’in vize talebinin reddedildiği açıklandı.

Guterres ise dün yaptığı yeni bir açıklamada, sözlerinin “bir bölümünün yanlış anlaşılması nedeniyle şaşkın olduğunu” söyledi. Sözlerinin “sanki Hamas’ın terörünü meşrulaştırmaya çalışıyormuş gibi” anlaşıldığını söyleyen Guterres, “Bu yanlış, bunun tam tersi” dedi.

‘Yakıtı Hamas’tan isteyin’

Gazze’de yaşanan yakıt sıkıntısı giderek artarken, bu konuda da BM ile İsrail arasında sürtüşme yaşandı. Gazze’deki Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) çalışanları, yakıtlarının Çarşamba akşamı itibariyle biteceğini söyledi ve İsrail’den yakıt talep etti. İsrail ordusu ise uydu görüntülerini göstererek Hamas’ın yakıt istiflediğini öne sürdü. Refah sınır kapısının hemen kuzeyinde 12 yakıt tankını gösteren bir uydu fotoğrafı paylaşan İsrail, bu tanklarda 500 bin litre yakıt olduğunu iddia ederken, UNRWA’ya “Hamas’a biraz alabilir miyiz diye sorun” yanıtını verdi.